Hẳn ai từng đọc tản văn Tôi đi học của nhà văn Thanh Tịnh cũng hiểu được nỗi niềm của học sinh thời trước. Cảm giác háo hức, nôn nao trông cho tới ngày vào lớp đến lạ kỳ!

Trước ngày nhập học một tháng, bọn trẻ con xóm tôi đã chuẩn bị đồ dùng học tập và một số đồ dùng liên quan.Ba mẹ chỉ mua cho vở giấy xấu (hồi đó vở giấy trắng rất đắt tiền), bút mực.Ngoài ra, những thứ đồ dùng học tập còn lại chúng tôi phải tự làm lấy.Để bao vở sách cho gọn gàng, chúng tôi đi xin các tờ báo cũ của người lớn và bọc lại.Nhãn được kẻ bút mực những hình ô-van nhỏ trên một tờ giấy trắng hiếm hoi, sau đó cắt ra và dán vào sách vở.Nguyên liệu để dán giấy không phải là những hộp keo nước, hồ khô… như bây giờ, mà chính là bột mì tinh (bột năng) khuấy đều trên bếp hoặc là cơm nóng.Những trang giấy đen còn dư lại của năm học trước, chúng tôi cắt ra và đóng thành một quyển tập mới dùng làm vở nháp.Thời đó, chỉ có những gia đình khá giả mới mua tập trắng và sách giáo khoa mới cho con cái dùng.Còn nghèo như nhà tôi chỉ dùng sách cũ từ những anh chị lớp trước để lại hoặc đi xin của những nhà giàu trong xóm bỏ đi. Đó cũng là lý do vì sao tôi luôn sử dụng sách giáo khoa một cách kỹ càng, không bôi bẩn hay viết linh tinh vào đó để cho các bạn năm sau dùng tiếp và đồ dùng học tập thì luôn dùng cẩn thận để dành sang năm học sau nữa.

 Đồ dùng học tập là niềm mơ ước lớn lúc bấy giờ
  Ngoài ra, màu dùng để học thủ công được trẻ con chúng tôi sáng kiến từ nhân của quả trâm bầu làm màu vàng, từ màu xanh lá dứa giã nhuyễn lấy nước, màu đỏ từ hoa mười giờ, màu xanh dương từ cây cỏ mực… Nếu muốn có một màu mới đẹp hơn, bắt mắt hơn, chỉ việc trộn hai màu, hoặc ba màu lại với nhau.Tất cả được bơm vào các cây bút lông cũ, và đương nhiên là xin từ anh chị năm trước. Khi hết mực viết bài, chúng tôi thường hái các quả mồng tơi chín mọng cho vào mảnh vải mùng để vắt lấy nước làm mực tím…
 

Quần áo đi học của tôi ít được ba mẹ sắm sửa, chỉ trừ vào dịp tết. Thường những chiếc áo trắng tôi mặc phải rách nhiều chỗ thì mẹ mới may đồ mới, chứ nó ngả màu cháo lòng… đậm đặc vẫn phải mặc đến trường. Quần tây có tuổi thọ cao hơn áo, nên có khi ba năm, đũng quần mòn bóng loáng nhưng tôi vẫn còn mặc. Nhớ những lúc mưa bão tầm tã, hai chiếc quần tây sử dụng cho việc đi học, đi đám tiệc, đi chơi tết bị ướt nhẹp, buộc mẹ phải lấy bàn ủi than ủi gấp cho tôi kịp giờ đến lớp.Mãi cho tới khi tôi nhổ giò, mẹ mới sắm cho những chiếc quần khác.Thỉnh thoảng có những người quen làm trên Sài Gòn về, họ mang những bao đồ to tướng cho gia đình tôi. Lựa ra những chiếc áo, chiếc quần vừa với thân hình mình, tôi ướm thử rồi cười ngất ngư vì thích thú. Những bộ đồ cũ của người Sài thành còn mới hơn cả những bộ "đồ mới" của tôi đang mặc.

 Học trò chúng tôi đến trường trên con đường làng rợp bóng tre già và những cây bàng trải lá dài chằng chịt ngút mắt. Chúng tôi, đa phần đều đi chân trần chứ không mang dép hoặc nếu mang dép thì cũng được xâu kẽm hoặc vá chỉ vì nó quá cũ và rách nhiều nơi.Những chiếc cặp của chúng tôi là các bọc nilông, túi giấy cũ của ba mẹ đựng đồ thường ngày.Dù chật vật, thiếu thốn nhiều thứ nhưng chúng tôi vẫn hồn nhiên, vẫn say mê học tập mà không đòi hỏi bất cứ thứ gì từ ba mẹ.

Chúng tôi không đi đánh lẻ mà tụ nhóm độ mười đứa, vừa đi vừa trò chuyện, hát hò suốt hai cây số dài.Cũng vì nghêu ngao ca hát mà suốt một quãng đường dài, chúng tôi không cảm thấy mệt, cũng chẳng chùn chân. Nhiều đứa còn tranh thủ thời gian này để ôn lại bài thuộc lòng đã học tối qua, hoặc trao đổi với bạn bè một bài tập toán nào đó mà mình không hiểu…

 Việc học ngày xưa khó khăn là thế! Còn trẻ con bây giờ thật sung sướng. Chuyện học tập quá tiện nghi, từ quần áo, sách giáo khoa, tập vở, đồ dùng học tập… đều có ba mẹ lo hết.Ấy thế mà một số đứa trẻ lại biếng học, làm nũng, chẳng chịu đi học để vòi vĩnh thêm tiền quà từ ba mẹ.Thường người ta sinh ra trong gian khổ mới biết trân trọng giá trị của hoàn cảnh. Bỗng dưng nghĩ đến mà thương những học trò thuở đó làm sao!